Aan de slag met machineveiligheid!
De renovatieopgave van beweegbare objecten van de overheid kent een enorme omvang en complexiteit. We zien helaas dat de verbetering van de machineveiligheid in de praktijk veel te vaak niet van de grond komt. Door doelen te stellen en planmatig object-voor-object maatregelen te treffen kan de machineveiligheid van objecten ook in hun huidige staat aanzienlijk worden verbeterd. > Lees verder
Het is duidelijk dat er sprake is van achterstallig onderhoud bij de vele bruggen, tunnels, sluizen en viaducten die Nederland kent. Jarenlang hebben machineveiligheid en arbeidsveiligheid niet de vereiste aandacht gehad. Het gevolg is dat objecten lang niet altijd meer voldoen aan de minimale veiligheidseisen. Hierdoor worden veel gebruikers en personeel nu, kortere of langere tijd –in ieder geval totdat renovatie of vervanging van het object plaatsvindt- blootgesteld aan onacceptabele risico’s.
Een van de oorzaken hiervan is het ontbreken van een gevoel van urgentie. De markt is civiel gedomineerd, daar ligt de focus. Bij de meeste objecten zijn de technische installaties niet of nauwelijks zichtbaar. Ze zijn letterlijk aan het zicht onttrokken want brug- en sluiskelders liggen nu eenmaal onder het maaiveld. Daarnaast bestaan er verschillende belangen door de betrokkenheid van verschillende technische disciplines in infrastructurele projecten. Dit leidt tot stagnatie in de aanpak van het probleem. Samen met de omvang van de onderhoudsopgave door het enorme areaal aan beweegbare objecten stelt dit ons voor een grote uitdaging.
Doelmatig inspecteren
In de praktijk worden wel risicobeoordelingen en inspecties uitgevoerd, maar het vervolgens daadwerkelijk treffen van (aanvullende) risico-reducerende maatregelen, wordt helaas vaak uitgesteld of zelfs helemaal niet uitgevoerd. Dit heeft twee oorzaken:
1. De nadruk ligt vooral op probleeminventarisatie, opdrachtgevers hebben de neiging veel te inventariseren.
Toestandsinspecties, risico-inventarisaties en evaluaties, Quick Scans, Safety Walks en NEN 3140 inspecties. Het is slechts een greep uit alle inventarisaties. Uit alle inspecties en programma’s komen inspectierapporten met daarin bevindingen voort. Voor de beheerder zijn het echter puzzelstukjes waarvan hij lang niet altijd weet hoe hij ze moet leggen.
2. Daarnaast worden bevindingen in inspectierapporten soms nauwelijks gespecificeerd.
Dit wordt in de hand gewerkt door inspectiemethoden die (in tegenstelling tot een risicobeoordeling of risico-inventarisatie en evaluatie) een beperkte methodiek kennen. Voor Safety Walks, Quick Scans en veiligheidsinspecties ontbreekt een normatief kader. Ook vanuit een wettelijk perspectief hebben deze inspectiemethoden geen status. Het is met een mooie kreet ‘quick and dirty’, waar we juist wat meer diepgang zouden willen zien. Voor de beheerder ontbreekt vaak de wettelijke context. Wat is nou belangrijk en hoe moet hij de bevindingen duiden?
Hierdoor blijft het treffen van maatregelen uit. Beheerders zien door de bomen van alle bevindingen lang het bos niet altijd meer.
Focus op uitvoering
Hoe zorg je nu dat een goede start wordt gemaakt met machineveiligheid en daadwerkelijk maatregelen worden getroffen? Door veiligheidsprojecten beheersbaar te maken en de basis stap-voor-stap op orde te brengen, ook in de periode tot het moment van renovatie of vervanging. Zoals zo vaak geldt, is het ook hier een kwestie van doelen stellen, plannen maken, programmeren van werkzaamheden en vooral: Uitvoeren.
Start met het in orde maken van één object
Selecteer een klein aantal objecten en voer op deze beweegbare kunstwerken een objectspecifieke RI&E uit (goede kans dat je die zelfs al hebt…!). Of kijk kritisch naar de in het verleden uitgevoerde RI&E’s en veiligheidsinspecties van deze objecten. Kies een object met de grootste risico’s.
Tref voor dit geselecteerde object risico-reducerende maatregelen, doe dit risico gestuurd op basis van prioriteit. Daarnaast is het aansluitend mogelijk maatregelen te treffen voor ‘Quick Wins’ of ‘laaghangend fruit’. Trap niet in de valkuil de beoordelingen en het treffen van maatregelen te laten verzanden in een zoektocht naar synergie. Eén object, en daarna een volgend object.